Afya ya moyo: kwa heshima ya Mwezi wa Moyo wa Marekani

Na Amy Harris 

Ugonjwa wa moyo ndio kisababishi kikuu cha vifo vya wanaume na wanawake nchini Marekani Huko Maine, ugonjwa wa moyo husababisha kifo kimoja kati ya kila vifo tano; kitaifa, ugonjwa wa moyo unahusishwa katika kifo kimoja kati ya kila vifo vitatu. Jinsi watu waishivyo, kutembea, na kula huchangia kwa kiwango kikubwa katika kama wanaugua ugonjwa wa moyo au la. Kwa bahati mbaya, ufikiaji mdogo wa huduma za afya kwa sababu ya hali ya kijamii na kiuchumi, hali ya uhamiaji, kutojua vizuri lugha na huduma za mkalimani katika taasisi za matibabu, na ukosefu wa makazi na chakula huongeza hatari za ugonjwa wa moyo.

Ugonjwa wa moyo ni nini?

“Ugonjwa wa moyo” hufafanua aina kadhaa za hali ya moyo inayosababishwa na mkusanyiko wa mishipa ya damu ya plaquein, au mishipa. Mkusanyiko wa utando huu wa kunata unaweza kusababisha ugonjwa wa mishipa ya moyo, maumivu ya kifua, mshtuko wa moyo, na viharusi. Aina ya kawaida ya ugonjwa wa moyo nchini Marekani ni ugonjwa wa mishipa ya moyo (CAD), ambayo hupunguza kasi ya mtiririko wa damu kwenye moyo. Kupungua kwa mtiririko wa damu kwa moyo kunaweza kusababisha mshtuko wa moyo.  

Viamuzi vya kijamii vya afya hutengeneza ikiwa mtu ana ugonjwa wa moyo au la. Viamuzi vya kijamii vya afya ni hali katika mazingira ambayo huathiri afya, ubora wa maisha, na hatari ya ugonjwa. Utafiti kuhusu sababu za hatari kwa afya ya moyo na mishipa kutoka Kituo cha MaineHealth cha Utafiti na Tathmini ya Matokeo (CORE) unaonyesha kuwa katika jimbo la mashambani kama Maine, afya ya moyo na mishipa huathiriwa zaidi na chakula na shughuli za kimwili.

Daktari wa magonjwa ya moyo katika Kituo cha Matibabu cha Maine Dk. Maxwell Afari anafahamu jinsi viamuzi vya kijamii vya afya vinavyozuia wagonjwa wa moyo kupata matibabu kwenye kliniki zake. Akiwa anajiita mwenyewe “mshabiki wa soka” na mzaliwa wa Ghana, aliamua kujifunzia kuwa daktari bingwa wa magonjwa ya moyo akiwa bado katika shule ya udaktari nchini Brazil, baada ya kifo cha ghafla cha moyo cha mwanasoka wa Cameroon Marc-Vivien Foe. Mbali na uwanja wa soka sasa, Afari anaona jinsi viamuzi vya kijamii vya afya vinavyofanya iwe vigumu kwa wagonjwa wake wengi kufuata mapendekezo yake ya matibabu au kuzuia ugonjwa wao wa moyo.

Kuzuia ugonjwa wa moyo kwa kushughulikia viamuzi vya kijamii ni kugumu. Ugonjwa wa moyo ni sugu, na hukua polepole kwa muda mrefu na dalili chache za onyo. Hii inafanya kuzuia ugonjwa huu na matibabu kuwa changamoto kwa madaktari wa moyo, kama Afari. Wakati mwingine mshtuko wa moyo hujidhihirisha kama dalili ya kwanza ya ugonjwa wa moyo. Inapowezekana, kufuata mtindo wa maisha wenye afya, na kuzingatia sababu za hatari, kunaweza kusaidia kuzuia ugonjwa wa moyo kabla ya kuchelewa, alisema.

Vidokezo vya kuzuia ugonjwa wa moyo:

1. 1. Fuata lishe iliyo na mafuta kidogo na sukari, na iliyojaa matunda na mboga nyingi.

2. 2. Kaa kidogo na ufanye mazoezi(utembeetembee) zaidi (lenga kwa dakika 30 za shughuli, siku tano kwa wiki).

3. 3. Muone daktari angalau mara moja kwa mwaka ili kuangalia sukari kwenye damu na cholesterol.

4. 4. Acha kuvuta sigara.

5. 5.. Pata usingizi mzuri wa kutosha (masaa saba hadi tisa yanapendekezwa kwa watu wazima).

Idara ya Afya na Huduma za Kibinadamu ya Ofisi ya Afya ya Wachache ya Marekani inalaumu sababu kama vile vikwazo vya lugha na kitamaduni, ukosefu wa upatikanaji wa huduma ya kinga, na ukosefu wa bima ya afya kwa hatari kubwa ya ugonjwa wa moyo na mishipa inayokabiliwa na watu wengi wenye ukoo wa Uhispania na wasio wa Uhispania. Pamoja na Weusi  Nakala ya 2020 katika Jarida la Jumuiya ya Moyo ya Marekani ilibainisha kuwa wahamiaji Weusi wazaliwa wa Kiafrika huko Marekani wana sababu chache za hatari ya ugonjwa wa moyo kuliko wenzao Weusi waliozaliwa  Marekani. Hata hivyo, wahamiaji wazaliwa wa Kiafrika pia wana uwezekano mdogo wa  kuwa na bima ya afya, na wanaishi bila bima ya afya au mahali pa kwenda wakati wanapogonjwa, wahamiaji mara nyingi hawapati huduma za kinga na uchunguzi wa shinikizo la damu, kisukari na magonjwa ya moyo hadi itakapofika. umechelewa. Watafiti katika utafiti huu walihitimisha kuwa hadi data itenganishwe na vikundi vidogo tofauti badala ya kategoria moja ya “Mwafrika Mwafrika”, haiwezekani kupata picha sahihi ya sababu za hatari za ugonjwa wa moyo kwa vikundi vya watu binafsi.  

Makabila mawili makuu nchini Marekani yameainishwa kama “Mhispania au Mlatino” au “sio Mhispania au Mlatino.” Wahispania na Walatino hufuatilia asili yao hadi nchi zinazozungumza Kihispania. Lakini wanaweza kuwa wa jamii ya Wazungu, Weusi, Wenyeji wa Marekani, au Waasia. Kabla ya COVID-19, ugonjwa wa moyo pia ulikuwa sababu kuu ya kifo kati ya watu wazima wa Uhispania katika nchi ya Marekani. Utafiti unaonyesha kuwa Wahispania na Walatino wameongeza viwango vya kunona sana, ugonjwa wa kisukari, na sababu zingine za hatari ya moyo na mishipa.

Hata hivyo, jinsi sababu za hatari kama hizo za ugonjwa wa moyo zinavyotofautiana kati ya vikundi vidogo vya walio wachache na wahamiaji nchini Marekani – zaidi ya aina kuu za rangi na kikabila zinazotumiwa kukusanya data ya afya – bado haijawa wazi. Kituo cha Maine cha Kudhibiti na Kuzuia Magonjwa (Maine CDC) hakikusanyi data maalum kwa vikundi vya wahamiaji wanaoishi hapa, mazoezi ambayo yanafanana na yale ya majimbo mengine mengi. Hutumika kwa ajili ya ukusanyaji wa data kwa vikundi vya : Mhindi wa Marekani au Mwenyeji wa Alaska, Mwanasia, Mweusi au Mwafrika Mwafrika, zaidi ya jamii moja, kama vile Wahawai au Waishio katika Visiwa vya Pasifiki, weupe, Wahispania, au wasio Wahispania.

Benjamin Hummel, Mratibu wa Mradi wa Mfanyakazi wa Afya ya Jamii katika Maine CDC, na Ian Yaffe, Mkurugenzi wa Ofisi ya Usawa wa Afya ya Idadi ya Watu wa Maine CDC, wanakubali kwamba huu ukosefu wa data unazuia kuelewa hatari za ugonjwa wa moyo – pamoja na kuzuia – katika idadi ya wahamiaji na wakimbizi.

Sababu za hatari kwa ugonjwa wa moyo ni shinikizo la damu, cholesterol ya juu, sigara, lishe isiyofaa, kisukari, uzito kupita kiasi na kunenepa kupita kiasi, ulevi, maisha ya kukaa tu, viwango vya juu vya mkazo, na historia ya jamaa ya ugonjwa wa moyo au kiharusi.

Wahudumu wote wa matibabu, maafisa wa afya ya umma, na wawakilishi wa mashirika ya huduma za jamii waliohojiwa kwa ajili ya makala haya wana wasiwasi kuhusu ufikiaji mdogo wa huduma za afya katika jamii zinazo upungufu wa lugha na matatizo ya huduma za mkalimani kwa wahamiaji, na ukosefu wa makazi na chakula. LD 718, iliyopangwa kukaguliwa na Bunge la Maine katika kikao hiki, ingerejesha MaineCare kwa wanaotafuta hifadhi, ikiwa itapitishwa. Hii ingeshughulikia mojawapo ya viashiria hivi vya kijamii. (Kwa sasa, watu wazima wanaotafuta hifadhi kwa hakika hawawezi kupata huduma ya afya mara kwa mara huko Maine).